S&#225;ng 26/10, cổ phiếu VHM giảm kịch s&#224;n với dư b&#225;n h&#224;ng chục triệu đơn vị. Ngay trong trưa c&#249;ng ng&#224;y, Vingroup cho biết tối 25/10, Tập đo&#224;n Vingroup - c&#244;ng ty mẹ của Vinhomes – đ&#227; chốt th&#224;nh c&#244;ng giao dịch ch&#224;o b&#225;n 250 triệu USD tr&#225;i phiếu. Tr&#225;i phiếu n&#224;y c&#243; thể ho&#225;n đổi th&#224;nh cổ phiếu VHM do Vingroup sở hữu, đ&#225;o hạn v&#224;o năm 2028.

Đ&#225;ng ch&#250; &#253;, một số nh&#224; đầu tư quốc tế tham gia v&#224;o thương vụ n&#224;y đ&#227; b&#225;n cổ phiếu VHM để thực hiện nghiệp vụ ph&#242;ng vệ gi&#225; (hedging). Một số nguồn tin cho biết phải mất &#237;t nhất 5 phi&#234;n th&#236; b&#234;n mua mới đối ứng hết được lực b&#225;n từ b&#234;n b&#225;n.

Về cơ bản c&#243; 4 c&#225;ch để c&#225;c tổ chức, nhất l&#224; c&#225;c quỹ đầu tư, tho&#225;i vốn khỏi doanh nghiệp Việt Nam:

L&#253; tưởng nhất l&#224; b&#225;n khoản đầu tư đ&#243; cho nh&#224; đầu tư chiến lược. Kh&#244;ng phải doanh nghiệp nước ngo&#224;i n&#224;o cũng c&#243; cơ hội đầu tư v&#224;o c&#225;c c&#244;ng ty h&#224;ng đầu, c&#244;ng ty hoạt động trong lĩnh vực hấp dẫn ở Việt Nam với lượng cổ phần lớn, thậm ch&#237; chi phối. Do đ&#243;, doanh nghiệp nước ngo&#224;i sẽ phải trả phần b&#249; (premium) rất cao nếu muốn mua lại lượng cổ phần lớn, đem về lợi nhuận c&#243; thể t&#237;nh bằng lần cho c&#225;c quỹ đầu tư. Ch&#237;nh v&#236; thế, đ&#226;y l&#224; c&#225;ch tho&#225;i vốn ưa th&#237;ch của c&#225;c quỹ đầu tư tư nh&#226;n (private equity).

C&#225;ch tho&#225;i vốn thứ hai l&#224; b&#225;n cho quỹ kh&#225;c. Chẳng hạn, một quỹ đầu tư mới th&#224;nh lập đang “kh&#225;t” cơ hội đầu tư, gặp một quỹ đầu tư đang muốn b&#225;n một khoản đầu tư để đ&#243;ng quỹ do đ&#227; hết thời hạn hoạt động, giữa họ c&#243; thể diễn ra hoạt động chuyển nhượng.

C&#225;ch tho&#225;i vốn thứ ba l&#224; mang khoản đầu tư l&#234;n b&#225;n tr&#234;n s&#224;n chứng kho&#225;n. Với doanh nghiệp chưa ni&#234;m yết, quỹ đầu tư c&#243; thể phải g&#226;y sức &#233;p để buộc doanh nghiệp l&#234;n s&#224;n.

C&#225;ch thứ tư l&#224; b&#225;n cho ch&#237;nh “&#244;ng chủ” Việt Nam. Kh&#244;ng phải l&#250;c n&#224;o “&#244;ng chủ” Việt Nam cũng th&#237;ch sự gia nhập của một cổ đ&#244;ng mới, nhưng quỹ đầu tư lại buộc phải b&#225;n khoản đầu tư để đ&#243;ng quỹ. Giải ph&#225;p c&#243; thể l&#224; “&#244;ng chủ” Việt Nam sẽ mua lại khoản đầu tư đ&#243;, cộng th&#234;m lợi nhuận theo thỏa thuận. Trong một số trường hợp, ngay từ đầu, quỹ đầu tư đ&#227; ra điều kiện về lợi nhuận cam kết, v&#237; dụ trong v&#242;ng 5 năm doanh thu phải tăng trưởng 30%/năm, nếu kh&#244;ng đạt được th&#236; phải thực hiện cam kết lợi nhuận.

Trong 4 c&#225;ch tr&#234;n, tệ nhất l&#224; mang khoản đầu tư l&#234;n b&#225;n tr&#234;n s&#224;n chứng kho&#225;n, bởi điều n&#224;y sẽ tạo &#225;p lực hết sức ti&#234;u cực l&#234;n gi&#225; cổ phiếu. Đ&#226;y c&#243; thể coi l&#224; giải ph&#225;p “cực chẳng đ&#227;”, khi kh&#244;ng thể thực hiện 3 c&#225;ch tho&#225;i vốn c&#242;n lại.

Sáng 26/10, cổ phiếu VHM giảm kịch sàn với dư bán hàng chục triệu đơn vị. Ngay trong trưa cùng ngày, Vingroup cho biết tối 25/10, Tập đoàn Vingroup - công ty mẹ của Vinhomes – đã chốt thành công giao dịch chào bán 250 triệu USD trái phiếu. Trái phiếu này có thể hoán đổi thành cổ phiếu VHM do Vingroup sở hữu, đáo hạn vào năm 2028.

Đáng chú ý, một số nhà đầu tư quốc tế tham gia vào thương vụ này đã bán cổ phiếu VHM để thực hiện nghiệp vụ phòng vệ giá (hedging). Một số nguồn tin cho biết phải mất ít nhất 5 phiên thì bên mua mới đối ứng hết được lực bán từ bên bán.

Về cơ bản có 4 cách để các tổ chức, nhất là các quỹ đầu tư, thoái vốn khỏi doanh nghiệp Việt Nam:

Lý tưởng nhất là bán khoản đầu tư đó cho nhà đầu tư chiến lược. Không phải doanh nghiệp nước ngoài nào cũng có cơ hội đầu tư vào các công ty hàng đầu, công ty hoạt động trong lĩnh vực hấp dẫn ở Việt Nam với lượng cổ phần lớn, thậm chí chi phối. Do đó, doanh nghiệp nước ngoài sẽ phải trả phần bù (premium) rất cao nếu muốn mua lại lượng cổ phần lớn, đem về lợi nhuận có thể tính bằng lần cho các quỹ đầu tư. Chính vì thế, đây là cách thoái vốn ưa thích của các quỹ đầu tư tư nhân (private equity).

Cách thoái vốn thứ hai là bán cho quỹ khác. Chẳng hạn, một quỹ đầu tư mới thành lập đang “khát” cơ hội đầu tư, gặp một quỹ đầu tư đang muốn bán một khoản đầu tư để đóng quỹ do đã hết thời hạn hoạt động, giữa họ có thể diễn ra hoạt động chuyển nhượng.

Cách thoái vốn thứ ba là mang khoản đầu tư lên bán trên sàn chứng khoán. Với doanh nghiệp chưa niêm yết, quỹ đầu tư có thể phải gây sức ép để buộc doanh nghiệp lên sàn.

Cách thứ tư là bán cho chính “ông chủ” Việt Nam. Không phải lúc nào “ông chủ” Việt Nam cũng thích sự gia nhập của một cổ đông mới, nhưng quỹ đầu tư lại buộc phải bán khoản đầu tư để đóng quỹ. Giải pháp có thể là “ông chủ” Việt Nam sẽ mua lại khoản đầu tư đó, cộng thêm lợi nhuận theo thỏa thuận. Trong một số trường hợp, ngay từ đầu, quỹ đầu tư đã ra điều kiện về lợi nhuận cam kết, ví dụ trong vòng 5 năm doanh thu phải tăng trưởng 30%/năm, nếu không đạt được thì phải thực hiện cam kết lợi nhuận.

Trong 4 cách trên, tệ nhất là mang khoản đầu tư lên bán trên sàn chứng khoán, bởi điều này sẽ tạo áp lực hết sức tiêu cực lên giá cổ phiếu. Đây có thể coi là giải pháp “cực chẳng đã”, khi không thể thực hiện 3 cách thoái vốn còn lại.